آیا میدانید در حال حاضر کدام روغنها برای بدن انسان سالمترین نوع روغن محسوب میشود؟ براساس تحقیقاتی که بر روی انواع روغنها صورت گرفته در حال حاضر روغن زیتون، مناسبترین روغن برای بدن انسان است.
آیا روغن کنجد و روغن هسته انگور که در بسیاری خانوادهها مد شده، از همه روغنها بهتر هستند و ارزش هزینهای که برای تهیهشان پرداخته میشود را دارند؟ اصلا بهترین روغن برای مصرف خانگی کدام است؟ با ما همراه باشید تا جواب همه این سوالات را دریافت کنید.
چندوقت یکبار روغنتان را عوض کنید
از آنجا که روغنهای مایع گیاهی نسبت به روغنهای جامد برتری دارند و از نظر سلامت هم برای افراد مناسبتر هستند، توصیه تغذیهای کلی این است که تمام روغنهای مایع گیاهی باید در الگوی مصرف خانواده باشند، یعنی وقتی خانوادهای برای یک یا چند هفته از روغن کانولا استفاده میکند، باید دفعه بعد از روغن سویا، روغن آفتابگردان یا روغن ذرت استفاده کند و درواقع در انتخاب روغنهای مایع گیاهی مصرفی خود، چرخش ایجاد کنند چراکه بعضی روغنهای مایع مثل روغن آفتابگردان، روغن بذر کتان و روغن کانولا اسید چرب غالبشان اسید چرب امگا۳ است، بعضی روغنها مثل روغن پنبهدانه و روغن ذرت بیشتر امگا۶ دارند و بعضی دیگر مانند روغن زیتون اسید چرب غالبش اسید چرب امگا۹ است و همه این اسیدهای چرب برای بدن ضروری هستند. بنابراین باید همه گروههای اسیدچرب امگا۳، امگا۶ و امگا۹ در برنامه غذایی افراد گنجانده شوند.
اسید چرب ترانس چیست؟
اسیدهای چرب ترانس عمدتا اسیدهای چرب غیراشباعی هستند که منبع اصلیشان روغنهای مایع گیاهیاند که تحت تاثیر فرآیندی قرار میگیرند؛ مثلا اگر روغنهای مایع گیاهی را زیاد حرارت دهیم یا با آنها فوم، خامه و … درست کنیم، اسیدهای چرب غیراشباعی که در روغنهای مایع گیاهی به صورت طبیعی وجود دارند، تغییر ایزومری میدهند و این ایزومر تغییریافته بینهایت برای بدن مضر است. در حالت طبیعی وقتی روغن مایع گیاهی تحت شرایط استاندارد تولید شده باشد، انتظار میرود که این روغن کمترین مقدار اسید چرب ترانس را داشته باشد. بیشترین مقدار اسیدهای چرب ترانس در روغنهای هیدروژنه شده نباتی است که قبلا خیلی مورد استفاده قرار میگرفتند و همان روغنهای مایعی هستند که در صنعت در اثر هیدروژناسیون، اسید چرب غیراشباع را به اسید چرب اشباع تبدیل میکنند.
چون این فرآیند تحت تاثیر حرارت و هیدروژناسیون و کاتالیزور نیکل انجام میشود، باعث میشود که اسید چرب غیر اشباع ایزومر ۶ به ایزومر ترانس تبدیل شود؛ درنتیجه بیشترین اسید چرب ترانس در روغنهای هیدروژنه شده نباتی هستند نه روغنهای مایع گیاهی معمولی. اما در کرمها، بیسکوییتهای کرمدار، شیرینیهای خامهای و در کل صنایع قنادی، کیک، شکلاتسازی و بیسکوئیتسازی که روغن تحت تاثیر گرما و اکسیژن قرار میگیرد- بهخصوص اگر از روغن مایع استفاده شده باشد- این فرآیند ایزومراسیون اتفاق میافتد و مقدار اسید چرب ترانس در آن محصول بالا میرود.
بهترین روغن كدام است؟
براساس دانش روز در حال حاضر مناسبترین، سالمترین و ایدهآلترین روغن برای مصرف خوراکی روغن زیتون است که حاوی مقادیر زیادی اسید چرب امگا۹ است که برای سلامت بسیار مفید هستند. بقیه روغنها همانطور که گفته شد، مقدار و نوع اسیدهای چربشان با هم متفاوت است؛ مثلا باتوجه به اینکه در جامعه ما کمبود اسید چرب امگا۳ بسیار احساس میشود، روغن کانولا، روغن آفتابگردان، روغن بذر کتان و روغن گردو که مقادیر اسید چرب امگا۳ نسبتا بالایی دارند، میتوانند این کمبود را جبران کنند.
البته روغن بذر کتان و روغن گردو بسیار گران هستند و مثل سایر روغنهای مایع خوراکی در دسترس همه خانوادهها نیستند و نمیتوان به همه خانوادهها توصیه کرد از چنین روغنهایی بهعنوان روغن اصلی و جایگزین همه روغنهای مصرفی استفاده کنند و تنها کسانی که تمایل دارند، میتوانند از روغن گردو یا روغن بذر کتان به صورت تفننی و برای تغییر ذائقه استفاده کنند. البته کسانی که به هر دلیل (مالی یا عدم دسترسی) توانایی خرید چنین روغنهایی را ندارند، نباید نگران باشند چراکه بهترین جایگزین این روغنها روغن کانولا و روغن آفتابگردان است. این ۲ روغن ارزانترین و دردسترسترین منابع اسید چرب امگا۳ محسوب میشوند.
من کدام روغن را بخورم؟
یک فرد سالم میتواند از تمام روغنهای گیاهی به صورت متعادل استفاده کند و هیچ منع مصرفی برای افراد سالم وجود ندارد مگر براي افرادی که دچار بیماریهای قلبی-عروقی، چربی خون و … هستند که این افراد باید مصرف تمام روغنها را در رژیم غذاییشان کاهش دهند. هیچکدام از این روغنها نیست که به طور خاص برای گروه خاصی ضرر داشته باشد.
البته میزان مصرف چربیها و روغنها در رژیم غذایی روزانه نباید بیشتر از ۲۵ تا ۳۰ درصد باشد؛ فراموش نکنید که این مقدار فقط به روغنها اختصاص ندارد بلکه تمام خوراکیهایی که به صورت طبیعی حاوی روغن هستند از جمله لبنیات، تخممرغ، دانهها، برخی سبزیها مثل آووکادو و … نیز باید در کنار روغنها لحاظ شده و همگی با هم ۲۵ تا ۳۰ درصد کالری مورد نیاز افراد را تشکیل دهند.